Tác động của chuyển văn bản thành giọng nói đến thị trường lao động đang ngày càng trở nên rõ rệt trong thời đại số hóa hiện nay. Công nghệ này đang thay đổi cách chúng ta làm việc, giao tiếp và tiếp cận thông tin, mang lại cả cơ hội lẫn thách thức cho người lao động trên toàn cầu.
1. Những tác động tích cực đến thị trường lao động
1.1 Tạo cơ hội nghề nghiệp mới
Sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ Text to Speech đã tạo ra nhiều cơ hội việc làm mới. Đặc biệt là trong các công việc liên quan đến Phát triển và duy trì công nghệ TTS và Sáng tạo nội dung. Các cơ hội này thường được phân bổ trong các lĩnh vực: giải trí, giáo dục, du lịch, marketing, và báo chí. Một số công việc có thể kể đến, bao gồm:
- Kỹ sư phần mềm, nhà phát triển AI và chuyên gia xử lý ngôn ngữ tự nhiên (NLP): Các vị trí này có đóng góp tích cực vào việc phát triển và cải tiến giọng nói. Từ đó, đảm bảo hệ thống TTS đáp ứng tốt nhất từng nhu cầu của khách hàng.
- Nhà sản xuất nội dung âm thanh: Bản chất của nghề này là việc tạo và chỉnh sửa các nội dung được sản xuất bằng tiếng. Vì vậy, các nhà sáng tạo có thể tận dụng TTS để sản xuất podcast, sách nói, video giáo dục,…
1.2 Nâng cao hiệu suất công việc
- Công nghệ chuyển văn bản thành giọng nói giúp tự động hoá quy trình làm việc
- TTS giúp đơn giản hoá việc sản xuất video, báo nói, sách nói và các sản phẩm e-learning. Thay vì phải thu âm giọng nói và chỉnh sửa từng chữ vô cùng phức tạp, các nhà sáng tạo có thể sử dụng TTS để tạo ra các sản phẩm nhanh chóng và hiệu quả.
- TTS giúp đẩy nhanh quy trình chăm sóc sức khoẻ tại bệnh viện. Công nghệ TTS đã được tích hợp vào hệ thống quản lý dữ liệu để hình thành các trợ lý ảo. Các trợ lý này sẽ tự động nhắc lịch hẹn khám bệnh và đọc tên bệnh nhân.
- TTS hỗ trợ các hoạt động của cơ quan nhà nước: Các đơn vị này đã tận dụng TTS để phát thanh thông báo tại nhà ga, sân bay, bến xe,… Nhờ vậy mà quá trình cung cấp thông tin cho người dân được nhanh chóng và chính xác.
- Text to Speech đa ngôn ngữ giúp các doanh nghiệp dễ dàng phục vụ khách hàng quốc tế. Do nhận thấy hạn chế của phương pháp thông báo truyền thống là sự sai lệch về phát âm tiếng nước ngoài, các tổ chức đã quyết định sử dụng TTS như một giải pháp hiệu quả để truyền đạt thông tin, giảm thiểu sai sót và nâng cao hiệu quả công việc.
2. Các tác động tiêu cực của Text to Speech tới thị trường lao động
2.1 Nguy cơ thay thế các công việc truyền thống
Một trong những lo ngại lớn nhất liên quan đến công nghệ tổng hợp giọng nói là nguy cơ mất việc làm trong các ngành dịch vụ. Tổng đài viên và nhân viên chăm sóc khách hàng có thể bị thay thế bởi hệ thống trả lời tự động sử dụng giọng đọc AI, đặc biệt đối với các câu hỏi và yêu cầu thường gặp. Theo một nghiên cứu của McKinsey, khoảng 29% nhiệm vụ trong lĩnh vực chăm sóc khách hàng có thể được tự động hóa bằng công nghệ hiện có, và TTS là một phần quan trọng trong quá trình này.
Ngành phát thanh và lồng tiếng cũng đang chịu tác động đáng kể. Giọng nói nhân tạo ngày càng tự nhiên và sinh động có thể thay thế phát thanh viên trong việc đọc tin tức, quảng cáo hoặc thông báo công cộng. Các nền tảng tin tức đã bắt đầu sử dụng công nghệ chuyển văn bản thành âm thanh để tạo ra các bản tin tự động, giảm nhu cầu về người đọc tin chuyên nghiệp.
Thống kê về thất nghiệp liên quan đến Text to Speech và tự động hóa cho thấy xu hướng đáng lo ngại. Theo Diễn đàn Kinh tế Thế giới, khoảng 85 triệu việc làm có thể bị thay thế bởi máy móc và AI vào năm 2025. Mặc dù không phải tất cả đều liên quan trực tiếp đến TTS, nhưng công nghệ này chắc chắn là một phần của làn sóng tự động hóa đang diễn ra.
2.2 Yêu cầu thay đổi về kỹ năng
Khi phần mềm chuyển văn bản thành tiếng nói được triển khai, người lao động cần nâng cao kỹ năng và học hỏi các công nghệ mới. Đặc biệt là nguồn nhân lực của các ngành chịu ảnh hưởng trực tiếp bởi công cụ Text to Audio. Họ sẽ cần trang bị thêm kiến thức và kỹ năng liên quan đến công nghệ, trải nghiệm người dùng, và phân tích dữ liệu. Sự trang bị này nhằm đảm bảo quy trình làm việc cùng hệ thống TTS được trôi chảy, mượt mà. Đồng thời, người lao động có thể duy trì được sự cạnh tranh, giảm thiểu khả năng bị thay thế và nguy cơ mất việc làm.
Dù máy móc ngày càng thông minh, nhưng các kỹ năng mềm vẫn là yếu tố tạo nên sự khác biệt của con người. Người lao động sẽ cần rèn luyện thêm các kỹ năng: giao tiếp, sáng tạo, và giải quyết vấn đề, để đảm bảo giá trị đặc biệt và sự vượt trội của bản thân so với máy móc.
2.3 Tăng cường sự bất bình đẳng trong thị trường lao động
Công nghệ TTS có thể làm trầm trọng thêm khoảng cách kỹ năng trong thị trường lao động. Lao động không có kỹ năng công nghệ hoặc trình độ học vấn thấp có thể gặp khó khăn trong việc tìm kiếm việc làm khi các vị trí truyền thống bị thay thế bởi công nghệ. Trong khi đó, những người có trình độ cao và kỹ năng công nghệ lại có nhiều cơ hội hơn, tạo ra sự chênh lệch thu nhập ngày càng lớn giữa các nhóm lao động.
Sự khác biệt vùng miền cũng là một yếu tố góp phần tạo ra bất bình đẳng. Người lao động ở khu vực nông thôn thường có tiếp cận hạn chế với công nghệ và cơ hội đào tạo kỹ năng số. Trong khi đó, các trung tâm đô thị với cơ sở hạ tầng công nghệ phát triển nhanh chóng, tạo ra khoảng cách ngày càng lớn giữa lao động đô thị và nông thôn.
Tác động xã hội của sự bất bình đẳng gia tăng có thể rất nghiêm trọng. Khi một bộ phận lớn lực lượng lao động bị tụt lại phía sau trong kỷ nguyên số, điều này có thể dẫn đến bất ổn xã hội, phân hóa kinh tế và các vấn đề liên quan đến phúc lợi xã hội. Đây là một thách thức mà các chính phủ và doanh nghiệp cần cùng nhau giải quyết để đảm bảo quá trình chuyển đổi số diễn ra một cách công bằng và bao trùm.
3. Câu hỏi thường gặp về tác động của Text to Speech đến thị trường lao động
3.1 Công nghệ giọng nói có thực sự làm giảm nhu cầu nhân công không?
Chuyển văn bản thành giọng nói thay đổi cấu trúc việc làm hơn là loại bỏ hoàn toàn nhân công. Một số ngành như dịch vụ khách hàng, tổng đài viên, và phát thanh viên dễ bị tự động hóa do tính lặp lại cao. Tuy nhiên, công nghệ này cũng tạo việc làm mới đòi hỏi kỹ năng khác. Người lao động cần nâng cao tư duy phản biện, sáng tạo, và kỹ năng giao tiếp để thích nghi với thị trường thay đổi nhanh.
3.2 Các ngành nghề nào sẽ được tạo ra nhờ công nghệ tổng hợp giọng nói?
Tổng hợp giọng nói thúc đẩy việc làm trong công nghệ như kỹ sư phát triển giọng nói, chuyên gia dữ liệu âm thanh, và tư vấn viên triển khai giải pháp giọng nói. Ngành sáng tạo nội dung cũng phát triển với diễn viên lồng tiếng cho hệ thống giọng nói và chuyên gia thiết kế trải nghiệm giao diện giọng nói (VUX), giúp tạo giao diện thân thiện và hiệu quả.
3.3 Làm thế nào để người lao động chuẩn bị cho kỷ nguyên chuyển văn bản thành giọng nói?
Người lao động nên học kỹ năng số (AI, lập trình) và kỹ năng mềm (giao tiếp, giải quyết vấn đề). Tham gia khóa học, cộng đồng công nghệ, và xây dựng mạng lưới chuyên nghiệp giúp cập nhật xu hướng và tìm cơ hội mới. Học tập suốt đời là chìa khóa để thích nghi với công nghệ giọng nói.
3.4 Có những quy định pháp lý nào về sử dụng TTS trong lao động?
Quy định về chuyển văn bản thành giọng nói đang phát triển. Một số quốc gia yêu cầu thông báo khi dùng giọng nói tổng hợp thay con người để đảm bảo minh bạch. Giọng nói được xem là tài sản trí tuệ, cần sự đồng ý trước khi dùng thương mại. Dữ liệu âm thanh phải tuân thủ luật bảo vệ dữ liệu như GDPR.
Mặc dù, Text to Speech giúp nâng cao hiệu suất công việc và mở ra những cơ hội nghề nghiệp mới, nhưng nó cũng đặt ra áp lực lớn cho người lao động để thích nghi và nâng cao kỹ năng. Người lao động sẽ phải liên tục cập nhật những công nghệ mới để thành công trong thị trường lao động đầy khó khăn.
